ஸக்காத் நிறுவனம் ஸக்காத்தை விநியோகிப்பதில் தாமதிப்பது தொடர்பான மார்க்க விளக்கம்

ACJU/FTW/2022/28-471
2022.10.06 (1444.03.09)

அஸ்ஸலாமு அலைக்கும் வரஹ்மதுல்லாஹி வபரகாத்துஹு

பதில்: எல்லாப் புகழும் வல்ல அல்லாஹ்வுக்கே. ஸலாத்தும் ஸலாமும் அவனது இறுதித் தூதர் முஹம்மத் ஸல்லல்லாஹு அலைஹி வஸல்லம் அவர்கள் மீதும், அவர்களது கிளையார்கள், தோழர்கள் மீதும் உண்டாவதாக!

ஸக்காத் என்பது இஸ்லாத்தின் ஐம்பெரும் கடமைகளில் ஒன்றாகும். இது தங்கம், வெள்ளி, பணம், வியாபாரப் பொருட்கள், ஆடு, மாடு, ஒட்டகம், சேமித்து வைத்து உணவாக உட்கொள்ளக் கூடிய தானியங்கள், திராட்சை மற்றும் ஈத்தம்பழம் ஆகியவற்றில் மார்க்கத்தில் குறிப்பிடப்பட்டிருக்கும் அளவை ஸக்காத் பெறத் தகுதியானவர்களுக்கு வழங்கப்பட வேண்டும்.

ஸகாத் கடமையானவர் அதனை தாமாகவே உரியவர்களிடம் வழங்க முடியும். அவ்வாறே அதனை நிறைவேற்ற இன்னுமொருவரை அல்லது நிறுவனத்தை பொறுப்பாக்கவும் முடியும்.¹ எனினும் தாமாக நிறைவேற்றுவதே சிறந்ததாகும்.²

ஸக்காத்தைப் பொறுத்தவரையில் ஒருவருக்கு அது கடமையாகி, அதை நிறைவேற்றுவதற்கு பொருள் அல்லது பணம் கைவசம் இருந்து, அப்பகுதியில் அதை பெறத் தகுதியானவர்களும் இருந்தால், அதனை உடனடியாக நிறைவேற்றுவது கட்டாயமாகும். அதனைப் பிற்படுத்துவது கூடாது என்பதே பெரும்பான்மையான மார்க்க அறிஞர்களின் கருத்தாகும்.³

ஸக்காத் கடமையாகி அதை நிறைவேற்றுவதற்கு பொருள் அல்லது பணம் கைவசம் இல்லாத நிலை அல்லது ஸக்காத் பெறத் தகுதியானவர்கள் அச்சந்தர்ப்பத்தில் ஊரில் கிடைக்கப் பெறாத நிலை அல்லது ஸகாத் கடமையானவர் தனது உறவினர், அயல் வீட்டுக்காரர் மற்றும் மிகவும் தேவையுடையவர்களை எதிர்பார்த்து இருத்தல் ஆகிய நிலைகளில் ஸக்காத் கடமையானவருக்கு அதனைப் பிற்படுத்துவதற்கு அனுமதியுள்ளது என மார்க்க அறிஞர்கள் குறிப்பிடுகின்றனர்.⁴

ஸகாத்தை நிறைவேற்றுவதற்குப் பொறுப்பாக்கப்பட்டவர்கள் மற்றும் நிறுவனங்கள் ஸகாத்தை நிறைவேற்றும் போது அதைப் பெறத் தகுதியானவர்கள் இருப்பின் அதனைத் தாமதப்படுத்தாது உடனடியாக அவர்களிடத்தில் ஒப்படைப்பது அவசியமாகும். இருப்பினும் ஸக்காத் கடமையானவர் பொறுப்பாக்கப்பட்டவரிடம் அல்லது நிறுவனத்திடம் தனது ஸக்காத்தை குறித்த நபருக்கே வழங்க வேண்டும் என்று வேண்டியிருப்பின் அந்நபருக்காக ஸக்காத்தை பிற்படுத்துவதுக்கு அனுமதியுள்ளது. இவ்வாறு பிற்படுத்தும் போது ஸக்காத்தின் பணம் அல்லது பொருட்கள் காணாமல் போனால் அல்லது அழிந்து போனால் அவர்களே அதற்குப் பொறுப்பாளர்களாக ஆகுவார்கள்.

ஸக்காத்தை நிறைவேற்றப் பொறுப்பாக்கப்பட்டவர்கள் இன்னும் அதனை வசூலித்துப் பங்கிடும் நிறுவனங்கள் ஸக்காத் பெறத் தகுதியானவர்களிடம் ஸக்காத்தை ஒப்படைத்த பின்னரே கடமையானவரின் ஸகாத் நிறைவேறியதாகக் கணிக்கப்படும்.⁵

இவ்வடிப்படையில் ஸக்காத்தை உரியவர்களுக்கு உடனடியாகக் கொடுக்க வேண்டும் என்பதால் அதனை சேகரித்து விநியோகிக்கும் நிறுவனங்கள் அதைப் பிற்படுத்துவதற்கோ அல்லது தவணை முறையில் கொடுப்பதற்கோ முடியாது.

இருப்பினும், ஸக்காத்தைப் பெறும் ஒருவர் தாமாகவே முன்வந்து தனக்கு உரித்தான ஸக்காத்தை தவணை முறையில் தருமாறு கோரினால், அவருடைய ஸக்காத்தை அவரிடம் முழுமையாக ஒப்படைத்த பிறகு, அவரது முழு விருப்பத்துடன் அதனை மீளப்பெற்று தவணை அடிப்படையில் கொடுப்பதற்கு ஏற்பாடு செய்து கொள்ளலாம்.

எல்லாம் வல்ல அல்லாஹ்வே நன்கு அறிந்தவன்.

அஷ்-ஷைக் எம்.டி.எம். ஸல்மான்
பதில் செயலாளர் – ஃபத்வாக் குழு
அகில இலங்கை ஜம்இய்யத்துல் உலமா சபை

அஷ்-ஷைக் எம். அர்கம் நூராமித்
பொதுச் செயலாளர்
அகில இலங்கை ஜம்இய்யத்துல் உலமா சபை

அஷ்-ஷைக் எச். உமர்தீன்
பதில் தலைவர்
அகில இலங்கை ஜம்இய்யத்துல் உலமா சபை

—————

[1] (ولَهُ) أيْ لِلْمالِكِ الرَّشِيدِ أوْ ولِيِّ غَيْرِهِ (أنْ يُؤَدِّيَ بِنَفْسِهِ زَكاةَ المالِ الباطِنِ) ولَيْسَ لِلْإمامِ أنْ يَطْلُبَها إجْماعًا عَلى ما فِي المَجْمُوعِ نَعَمْ يَلْزَمُهُ إذا عَلِمَ أوْ ظَنَّ أنَّ المالِكَ لا يُزَكِّي أنْ يَقُولَ لَهُ ما يَأْتِي (وكَذا الظّاهِرُ) ومَرَّ بَيانُهُما آنِفًا (عَلى الجَدِيدِ)…(ولَهُ) إذا جازَ لَهُ التَّفْرِقَةُ بِنَفْسِهِ (التَّوْكِيل) (تحفة المحتاج في شرح المنهاج وحواشي الشرواني والعبادي ٣/‏٣٤٤ [كتاب الزكاة]←[باب من تلزمه الزكاة]←[فصل في أداء الزكاة)

[2] (الرّابِعَةُ) فِي بَيانِ الأفْضَلِ قالَ أصْحابُنا تَفْرِيقُهُ بِنَفْسِهِ أفْضَلُ مِن التَّوْكِيلِ بِلا خِلافٍ لِأنَّهُ عَلى ثِقَةٍ مِن تَفْرِيقِهِ بِخِلافِ الوَكِيلِ    (المجموع شرح المهذب ٦/‏١٦٥ — النووي (ت ٦٧٦) شرح النووي←الجزء السادس←باب زكاة الذهب والفضة←باب قسم الصدقات)

[3] قال النووي رحمه الله: “يجب إخراج الزكاة على الفور، إذا وجبت، وتمكن من إخراجها، ولم يجز تأخيرها, وبه قال مالك وأحمد وجمهور العلماء؛ لقوله تعالى: (وَآتُوا الزَّكَاةَ) والأمر على الفور..” ( المجموع شرح المهذب – 5/308)

(تَجِبُ الزَّكاةُ) أيْ أداؤُها (عَلى الفَوْرِ) بَعْدَ الحَوْلِ لِحاجَةِ المُسْتَحِقِّينَ إلَيْها (إذا تَمَكَّنَ) وإلّا كانَ التَّكْلِيفُ بِالمُحالِ فَإنْ أخَّرَ أثِمَ وضَمِنَ إنْ تَلِفَ …….(وذَلِكَ) أيْ التَّمَكُّنُ (بِحُضُورِ المالِ)….أوْ بِمُضِيِّ مُدَّةٍ بَعْدَ الحَوْلِ يَتَيَسَّرُ فِيها الوُصُولُ لِغائِبٍ (والأصْنافُ) أوْ نائِبُهُمْ كالسّاعِي أوْ بَعْضِهِمْ فَهُوَ مُتَمَكِّنٌ بِالنِّسْبَةِ لِحِصَّتِهِ حَتّى لَوْ تَلِفَتْ ضَمِنَها ) تحفة المحتاج في شرح المنهاج وحواشي الشرواني والعبادي ٣/‏٣٤٣ — ابن حجر الهيتمي (ت ٩٧٤) [كتاب الزكاة]←[باب من تلزمه الزكاة]←[فصل في أداء الزكاة]

[4] ولَوْ وجَدَ مَن يَجُوزُ الصَّرْفُ إلَيْهِ فَأخَّرَ لِطَلَبِ الأفْضَلِ بِأنْ وجَدَ السُّلْطانَ أوْ نائِبَهُ فَأخَّرَ لِيُفَرِّقَ بِنَفْسِهِ حَيْثُ جَعَلْناهُ أفْضَلَ أوْ أخَّرَ لِانْتِظارِ قَرِيبٍ أوْ جارٍ أوْ مَن هُوَ أحْوَجُ فَفِي جَوازِ التَّأْخِيرِ وجْهانِ مَشْهُورانِ (أصَحُّهُما) جَوازُهُ  (المجموع شرح المهذب ٥/‏٣٣٣ — النووي (ت ٦٧٦) الجزءالخامس←كتاب الزكاة)

(تَجِبُ الزَّكاةُ) أيْ أداؤُها (عَلى الفَوْرِ) بَعْدَ الحَوْلِ لِحاجَةِ المُسْتَحِقِّينَ إلَيْها (إذا تَمَكَّنَ) وإلّا كانَ التَّكْلِيفُ بِالمُحالِ فَإنْ أخَّرَ أثِمَ وضَمِنَ إنْ تَلِفَ كَما يَأْتِي نَعَمْ إنْ أخَّرَ لِانْتِظارِ قَرِيبٍ أوْ جارٍ أوْ أحْوَجَ أوْ أصْلَحَ أوْ لِطَلَبِ الأفْضَلِ مِن تَفْرِقَتِهِ بِنَفْسِهِ أوْ تَفْرِقَةِ الإمامِ أوْ لِلتَّرَوِّي عِنْدَ الشَّكِّ فِي اسْتِحْقاقِ الحاضِرِ ولَمْ يَشْتَدَّ ضَرَرُ الحاضِرِينَ لَمْ يَأْثَمْ لَكِنَّهُ يَضْمَنُهُ إنْ تَلِفَ  )  تحفة المحتاج في شرح المنهاج وحواشي الشرواني والعبادي ٣/‏٣٤٣ [كتاب الزكاة]←[باب من تلزمه الزكاة]←[فصل في أداء الزكاة(

أنَّ الزَّكاةَ عِنْدَنا يَجِبُ إخْراجُها عَلى الفَوْرِ فَإذا وجَبَتْ وتَمَكَّنَ مِن إخْراجِها لَمْ يَجُزْ تَأْخِيرُها وإنْ لَمْ يَتَمَكَّنْ فَلَهُ التَّأْخِيرُ إلى التَّمَكُّنِ فَإنْ أخَّرَ بَعْدَ التَّمَكُّنِ عَصى وصارَ ضامِنًا فَلَوْ تَلِفَ المالُ كُلُّهُ بَعْدَ ذَلِكَ لَزِمَتْهُ الزَّكاةُ سَواءٌ تَلِفَ بَعْدَ مُطالَبَةِ السّاعِي أوْ الفُقَراءِ أمْ قَبْلَ ذَلِكَ وهَذا لا خِلافَ فِيهِ وإنْ تَلِفَ المالُ بَعْدَ الحَوْلِ وقَبْلَ التَّمَكُّنِ فَلا إثْمَ ولا ضَمانَ عَلَيْهِ بِلا خِلافٍ وإنْ أتْلَفَهُ المالِكُ لَزِمَهُ الضَّمانُ (المجموع شرح المهذب ٥/‏٣٣٣ — النووي (ت ٦٧٦) شرح النووي←الجزء الخامس←كتاب الزكاة)

[5] وعَلى تَقْدِيرِ خِيانَةِ الوَكِيلِ لا يَسْقُطُ الفَرْضُ عَنْ المالِكِ لِأنَّ يَدَهُ كَيَدِهِ فَما لَمْ يَصِلْ المالُ إلى المُسْتَحِقِّينَ لا تَبْرَأُ ذِمَّةُ المالِكِ بِخِلافِ دَفْعِها إلى الإمامِ فَإنَّهُ بِمُجَرَّدِ قَبْضِهِ تَسْقُطُ الزَّكاةُ عَنْ المالِكِ قالَ الماوَرْدِيُّ وغَيْرُهُ وكَذا الدَّفْعُ إلى الإمامِ أفْضَلُ مِن التَّوْكِيلِ لِما ذَكَرْناهُ     (المجموع شرح المهذب ٦/‏١٦٥ — النووي (ت ٦٧٦) شرح النووي←الجزء السادس←باب زكاة الذهب والفضة←باب قسم الصدقات)